Skip to main content

Lalremruati Ngente Hlahril bu ‘Sêih’ thlirna- Rinfela Zadeng


Vawiin March ni 6, 2021 hian MZP Hall-ah Nula Lalremruati Ngente Hlahril bu ‘Sêih’ chu Prof. RL Thanmawia’n a tlangzarh dawn a, he lehkhabu hi ₹120/- man tur a ni a. Mizoram Publication Board-in sum leh pai tum sakin Zorin Compugraphics kut chhuak, ISBN nei niin phek 152-a chhah,  Zofate tana thu leh hlaa hmasawnna; a bik takin Hlahril/Poetry lama kan hausak belhna tur lehkhabu rotling tur a ni. 

A ziaktu chanchin tawi
He Lehkhabu ziaktu Lalremruati Ngente hi Kawrthah nula niin tunah hian Aizawl Khatla South-ah a u nen in luahin an cheng a. Mizoram University atangin MA (Mizo) hi kum 2017 khan a zirchhuak a; tunah hian Hrangbana College-ah hian zirtirtu duhawm (Guest Faculty) a ni mek bawk. Thu leh hla lamah a tuiin chanchinbu lamah te pawh thu a ziak ve zauh zauh thin a. Tin, Social Media –Facebook lamah te pawh a thuziak chhiar tur a awm thin a, MZP Chanchinbu-ah hian editorial board-ah a awm mek bawk a ni. Thutluang pangngai aiin Hlahril/Poetry lam hi a tuiin Mizo Poetry Society (MIPOTY) ah pawh committee member niin he pawl hian Zofa, Hlahril lama tuite kutchhuak lakhawmin lehkhabu pawh tum eng emaw zat a chhuah tawh a. Chung lehkhabuah-te pawh chuan Lalremruati Ngente kut chhuak pawh hi kan hmu fo tawh a ni. 

‘Sêih’ chu
He Hlahril bu-ah hian hla 82 zet mai a awm a; an thu hawi lam leh chah chi hrang hrang, mahse tangrual tha tak si kan hmu a. A phuahtuin khawvel thlir dan leh a hmachhawn dan te, leilung mawina (nature) in a rilru a luah hneh zia te he hla bu atang hian kan hmu chiang hle a. Heti hian khaikhawm i tum teh ang-

Hlimna hi kan chakna thahrui pakhat a ni: He lehkhabu hming put chhan ‘Seih’ tih hi hlaah hian mihring nuna harsatna hrang hrang – keimahni siam chawp leh khuarel thil- a lo thleng chang leh min nan buai lai pawhin hlim taka i nui seih hmel kha min hmuh hram hram ang che tiin a ngen a ni. Phek 31-naah ‘Khawvel Thar’ tih kan hmu a; he hlaah hian mihring nun dik tak – khawvela kan awm chhunga kan duhamna te, kan innghirnghonate leh mahni inhaivurna zawng zawngte kalsana khawvel thara hmangaihna nena kan awm dun tur thu kan hmu a ni. ‘I tan’ tih te, ‘Khawfing chah hunah chuan’ tih te hi min fuih phurtu leh min nawr kaltu hla tha tak an ni. 

Thawnthu min hrilh:He hlahril bu tihlutu pakhat nia ka hriat chu hla hmanga thawnthu min hrilh thiam hi a ni. ‘Thinlung hla mawi’, ‘Chhiarloh thawnthu’, ‘Favang thawnthu’, ‘Kan thawnthu’ te hi han chhiar ila, hla thu mawi tak hmangin thawnthu ngaihnawm tak ngaihtla ang kan ni a. ‘Chhungril indona’ tihte hi han chhiar ila, keimahni chanchin hi ngaihnawm takin kan chhiar thla thei a ni. Heti anga thawnthu ang maia ngaihnawm taka hlahril hmanga thil min hrilh thla melh melh thei hi a phuahtu themthiamna tak niin kei chuan ka hria. ‘Literature ropui ber’ tih te hi han chhiar ila, Bible hlut zia kan hriat nawn phahin min hrilh dan a ngaihnawm hle bawk. 

Leilung mawina a pho chhuak: He hla phuahtu hian leilung mawina hi a hmu chiangin ‘pâr’ tih ringawt pawh a hmang nasa hle a; ‘Ram Pangpâr,’ Thlaler Pangpâr’, tih te kan hmu a. ‘Si-ar Chawngmawii’ tih te hi han chhiar ila; Arsi eng mawi tak Chawngmawii chu kan beidawn lai ber pawha mawi taka kan chunga lo eng tur a nih thu a han sawi te hian leilung mawina hlut zia min hriat chhuah tir hle. ‘Ram Pangpâr’ hmanga mihring nun nghet lo leh duhamna nun a tarlang te hi a ngaihnawmin a fiah tha hle. 

Chhungkuaa chhiar tlak a ni: He Hlahril bu hi chhungkaw kima chhiar rual dual dual tlak khawpa tawngkam mawi leh tha, zahawm leh zir tlaka mawi a ni a. Tawngkam mawi lo leh bawlhhlawh, zahmawh lam rawng kai emaw awm miah lo a ni a. Mihring nun kawngchhuk chho chiang takin a tarlang a; kan tu leh fa - mihring nun phung lo zir chho mek turte tana an hmachhawn tur khawvel inzirlawkna leh hmachhawn an thiam theihna tura fuihna hla bu tha tak a ni tiin kan sawi thei ang. He lehkhabu ziaktu hi nekchep leh neksawr, dikna leh takna duh avanga vawi tam tak hlawhchham tawh a nihna hi he hlaah hian kan hmu thei a. Kan tu leh fate’n mihring nun dik tak hi zawh ve se kan ti a nih chuan he lehkhbu hi leiin i fate le hi tute tan a riin chhiar thin ang che. 

Lalremruati Ngente (Aremruati) ‘Sêih’ mawi tak mai hmu turin inbuatsaih la; a thu leh hla hmanga mawi taka a ‘Sêih’ hi i hmu lo palh a nih chuan Mizo thu leh hla mawi tak mai i chan tihna a ni ang. 

“Ka hringnun a chauh laiin,
Ka nunkhua a zuai hunah;
Thinlung thlaphâng a rûm laiin,
Rauthla lêng a vaih hunah;
‘Seih’ mawi mi bân la.”  
  -Aremruati Ngente


( Z. D. Lalrinfela, thu leh hla huangah chuan 'Rinfela Zadeng' tia hriat hlawh zawk hi ṭhangthar ziakmi hriat hlawh ber te zing ami a ni a. Aizawl Theological College aṭangin BD a zo a. Sermon leh Article lamah kutchhuak a ngah tawh hle. Kum 2016 khan MZP chanchinbu in 'Article of the Year' Award an lo hlan tawh nghe nghe. Debbie Rinawmi nena an buatsaih duh 'Thinlung Hmunkhat' tih lehkhabu an tichhuak tawh a. He thuziak hi tlangzarh tuka lo thlir lawkna a ni)

Comments

Popular posts from this blog

Lehkhabu chhiar...

Mihring hian kum 5-10 ah kumtin lehkhabu 10 chhiar ta se - 60. Kum 11 - 13 ah 15 chhiar ziah ta se 45. Kum 14-23 hi high school, college, university kal ṭan chhoh lai, hna la  thawh leh eng emaw zir bîng vak hma lehkhabu chhiar tam awlsam hun lai ber a ni hial mai thei, kumtin 120 chhiar ta se - 1200 kum 24 aṭanga 40 ah, helai tak hi hna zawn chhoh leh research ti tur tan chuan zir lam zir bing vak a ngaih hunlai a ni a, inchhiar char char si a, chhiar ṭeuh a har hunlai a nih avangin ti hniam hretin 65 velah titla ta ila - 1040. Kum 40-ah 2345, a pung mawh hle mai😃. Hei hi han chhut chhin sathliah mai a ni a, kan hun hman dan leh buaipui tur thil dang tam dan azirin a theih diak diak loh chang a awm fo thei dawn a, lehkhabu chhiar tam tawk a harzia erawh a lang thei tho awm e. Tun hnaiah Mizo lehkhabu hi kum khatah 200 bawr chhuak angin a khairual theih ang a. Literature bîk a ni emaw, a piah lamah pawh hnam dang lehkhabu ṭha lar zual leh Mizo lehkhabu 50/50 emaw, 60/40, 70/30 ang...

Van Lal Nau Ang: A Christological Interpretation

-Pro Pastor Lalrinpuia Pachuau Pukzing Pastor Bial Krismas apianga Mizo Kristiante lunglen kai harhtu, Upa Lalhminghliana’n “Ngai Teh Van Lal Nau Ang Pian Ni” tia a phuah hmanga Isua Krista chungchanga Apostol-te thurin a puan chhuah dan mawi tak kan thlirho dawn a. Hetiang taka tawi, fiah bawk si, Isua Krista chungchang puan chhuahna hla kan nei hi a hlu takzet a ni. Isua Krista Chungchanga Inhnialna Hmanah, kum AD 325 khan Nicea khua (Tunah chuan Turkey rama Iznik khua)-ah Inkhawmpui Lian pawimawh tak koh a ni a, Kristian tam tak kal khawmin a then te chu a hunlaia Pathian thu thiam, hriatna thuk leh ril tak nei te an ni hlawm. Chu Inkhawmpuia an _ agenda _ pui ber chu Isua Krista chungchang a ni. Isua - Pathian famkim? Hetih hun lai hian Arius-a zirtirna kha a lar hle a. Ani chuan Isua chu Pathian thilsiam zinga ropui ber leh Pathian dawttu a ni a. Thilsiam anih avang erawh chuan awm hma a nei a, awm hma nei a nih avang chuan chatuan mi a ni ve lo. Chatuan mi a nih loh avang chuan P...

Kham leh Suar Sawihawnna

Kham leh Suar hi Lalrammawia Ngente lehkhabu 36 na leh a Novel parukna a ni a, Social reform Novelist ang a kum rei tak (A Novel hmasa ho zawng zawng aṭanga) kan lo hriat tawh kum hmasa lama a kutchhuak Utopia pahnih Angelten An Awmpui (Socio – Religious Utopia) leh Lawng Mi Khawhar (Ecotopia) -a  thawnthu inang lo tak, a tum ram erawh inhnerem thliam siin min hruaipen deuh hnuah amah tak tak (social reform) lamah bawk min han letpui leh a, a kutchhuak hmasa lama Mizo tlangval luck leh hmelṭha tak tur, ruihhlo leh mipat hmeichhiatna hman khawlohnain a tih buai, lo chawr chhuahna chhungkaw inrelbawl dan fuh tawh loh laklawh vanga damchhung nun hrehawm taka hmang liam ta te, pawn lama kan inhmuhsak chin piah lam ngawi renga inthlahrung leh mahni mihringpuite ngei pawh hmaizah deka nun chhiar ve ṭhin tute khawvelah; kan hmuh phak piah lam a lo tamzia kan hmuh ṭhin kha, tun ṭumah hian a thling baw hawka rawn phawrh a tum ṭan ta nge, a thawnthu kalhmangah danglam hmuh tur a awm ta nual ...