Skip to main content

Van aw mawi ri

 
Thlasik a lo thleng a, van boruak thiangah arsi a de sep sep a, thli vawt thaw hek hek kara thla engin leilung a chhun eng riai mai te, thlasik kawng zam reih leh vanzawla Chhohreivung leh Siruk de tiar te chuan chhandamtu pian champha a hnaih tawhzia an tarlang a. Chhun lamah bazar a tawt ṭan a, kumtluana an nghah krismas lo thleng mai tur nghak a mi hnathawk che vel reng reng pawh an phur leh zual sarh tawh hun chu ṭhalai lam tan pawh zan lama carol boruak nuam a inṭan chhoh hun chiah a ni. Chutiang pawltlak thla, zan lam boruak thiang vak hnuaiah chuan kum 60 vel kal ta, 1960 kum khan Durtlang carol, veng tin thler tin fang kuala zaia lal lo piang tur hmuaktute chu pavalai kum 25 mi vel, high school zirtirtu Pu V.Thangzama te kawmchhakah an chawl a, hla chi hrang hrang panga vel mawi taka an han sa chuan, a awm hmun aṭanga lo ngaithla veng vengtu patling lunglen a kaitho chiang kher mai. A suangtuahna chu Bethlehem tlang lama thlawk chhuak vawn vawnin, khawvel chhandamtu lo pian zana van zaipawl te zai mawi turzia a han ngaihruat zui a. “Hetiang hian lei zaipawl mahin mawi takin hla an rem thei a” tiin, Bible-in Isua pian thu a tarlanna,

Tin, thawklehkhatah vântirhkoh hnênah chuan vâna miho mipui an lo awm ta chiam a, Pathian an fak a,
Chungnung berah Pathian ropui takin awm rawh se,
Lei chunga a lawm em em mihringte hnenah remthu leng rawh se, an ti a”(Luka 2:13,14) 

tih chuan a rilru a rawn luah zui a. A suangtuahna khawvelah hlimthla dinsakin, rimawi an rem a. “Khata mipui tam takin hla an han sa a mawi turzia kha aw. A sang lam, a hniam lam phak loh kha an nei dawn si lo a, an âw te kha a lai dawn chuang lo a. Solfa thiam leh thiam lo pawh kha an awm hrang chuang lo ang a, an thiam em em vek mai ang a, khatianga hla ropui tak, zaipawl anga awm khawmin lungrual taka an han sa tur kha, a va ropui dawn em!” tiin,

Van âw mawi ri chu ngai ru,
Min tho ve, a thang ri chuan;
Zan mu reng ka chhing thei lo,
Min ṭhâwng e, ka thinlaiah. (KHB, 113)

tih hla mawi leh ropui lutuk chu a rawn chhamchhuak ta. 
Pic: Sikpui Rimawi 2019, V. Thangzama Biangbiakna. 

Mut chhuak tireh ṭhak khawpa a ngaihtuahna muhil kaitho a, hlimna leh lawmna kara Bethlehem hruai thlengtu lunglenna ngaihawm tak, a thinlunga cham zui veng veng chuan amah leh a mihringpuite chhandam tura nausen lo piang hlutzia chu a ngaihtuah chhunzawm tir a,

Boralte zawng turin,
A lo piang Chhandamtu chu,
Amah chibai bûk turin,
Lâwm takin i pan ang u.

tiin he hla phuahtu hian amah maia van lal fapa a chawimawi tur chu tawk a inti lo a, a induhkhawp lo a, amah chawimawipui tur chuan khawvel a sawm ta hial anih chu. A suangtuahna vak vel chu kal thui zelin, Isua pian hma kum tam tak kal ta a, khawvel chhandamtu a lo pian tur thu lo sawi a, nghakhlel taka lo thlir ṭhintute chu a han ngaihtuah kai a. Anni chu he ni ropui hi khawvela lawm ve thei tawh lo turin thihnain a la bo tawh a. Thawnthu ngaihnawm an sawi ṭhin, nghakhlel taka an thlir ṭhin kha keiniin kan tawng ta.

Nghâkhlel taka thlirtute,
An liam ta, kan pi pute;
Thawnthu hlui an hril ṭhin kha,
Kan zingah a lo thleng ta.

tih chang a phuah laia Pu V.Thangzama lunglenna thûk turzia hi aw. Mi ṭhenkhat chu an ngaihzawngte, an ṭhianṭhate ngaiin an lung a leng a, mi ṭhenkhat an hun kal ta, an kohkir theih tawh si loh te ngaiin an lung a leng a, mi ṭhenkhat chu an hmangaih kal ta, thihnain a lakbo tak te ngaiin an lung a leng ṭhin. Pu V.Thangzama erawh chuan khawvel leilung a rah hma hauha Judai rama chhandamtu lo pian laia beram vengtute hmaa van mipuiho zai chuan a lunglen chawk thoin, kum tak tak nausen lo piang tur nghakhlel taka lo thlir ṭhin tute awm ve ta si lo te thleng chuan a hnuk no an kai chhuak anih chu. A lunglenna hi van boruakah a zam a, chatuan a hawlh thleng a ni.
Pic: Sikpui Rimawiah Esther Lalrinhlui-i'n a phuahtupain a zirtir dan ngeiin "Van aw mawi ri chu ngai ru" tih hla a sa a. A phuahtu V. Thangzama'n ṭingṭang a perh sak. 

Pawltlak thla a lo thleng a, thlasik boruakin timurah min ṭham a. Biak In lamah, ṭhalai inkhawm thlengin kan hla sak ṭhin thlakin “Pianna” lam hla kan sa uar chho a, kan tuipui dan inchen vek lo mah se, nghahhlelhnain chhungril lama a tur vek lem loh te thlengin he hunpui hian Kristiante thinlungah chuan danglamna a thlen ṭhin. Tuna KTP member te hi chu naupan laia urlawk zana masi putar nghak ṭhina seilian kan ni deuh vek tawh mai thei a, krismas kawr thar mai pawh ni lo krismas cake tel lo va december ni 25 kim lo riaua hriatna ṭhanhnan tawh, hmasawnna khawvelin chak taka a virpui lawp lawpna karah changkang taka krismas hmuaka hmang liam ṭhin ṭhah kan ni tawh ang.
Krismas vuakveta kan inchhung leh kawtthler thlenga chei belh leh chuan ngaihna pawh awm lo khawpa mawinain a tuam vel lai te, thawmhnaw thar, boruaka rimtui leng vel leh ei tur tuihnai chi tinreng nena nau piang kan lawm lai te, kum tluana min bawh buai ṭhintu mahni hna ṭheuh kalsana chawlh lailawkna kan hman lai te, kum tluana inhmu fo nidanga inkalpel mai mai ṭhin te pawh Biak In tualah mi thar ang maia hlim hmel kan inhmuh lai te, nau piang lawmna thuchah ropui kan ngaihthlak lai leh inkhawm ṭan tura kan innghahkhawmna hla pawh kan nawn tlut tlut lai te, zaikhawmna ina miin thinlung taka Pathian faka ban an phar chhuak hmuhnawm ti taka kan lo thlir lai te, awm tual mei chhem hnungpuak chunga krismas nawmna famkim kan tawn mek lai hian chung zawng zawng kan hman chhan Isua hian kan thinlungah hmun lailum a luah ngai em? Hetih hunah hian “Van aw mawi ri” ngaiin i lung a leng ve ṭhin em?

-Aremruati Ngente

 

Comments

  1. A ngaihnawm...ti thar leh teh ang. Thu mal tin mai hi a awmna turah a awm vek a ni awm e. He hla hi chuan lung a kuai a ni.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

Lehkhabu chhiar...

Mihring hian kum 5-10 ah kumtin lehkhabu 10 chhiar ta se - 60. Kum 11 - 13 ah 15 chhiar ziah ta se 45. Kum 14-23 hi high school, college, university kal ṭan chhoh lai, hna la  thawh leh eng emaw zir bîng vak hma lehkhabu chhiar tam awlsam hun lai ber a ni hial mai thei, kumtin 120 chhiar ta se - 1200 kum 24 aṭanga 40 ah, helai tak hi hna zawn chhoh leh research ti tur tan chuan zir lam zir bing vak a ngaih hunlai a ni a, inchhiar char char si a, chhiar ṭeuh a har hunlai a nih avangin ti hniam hretin 65 velah titla ta ila - 1040. Kum 40-ah 2345, a pung mawh hle mai😃. Hei hi han chhut chhin sathliah mai a ni a, kan hun hman dan leh buaipui tur thil dang tam dan azirin a theih diak diak loh chang a awm fo thei dawn a, lehkhabu chhiar tam tawk a harzia erawh a lang thei tho awm e. Tun hnaiah Mizo lehkhabu hi kum khatah 200 bawr chhuak angin a khairual theih ang a. Literature bîk a ni emaw, a piah lamah pawh hnam dang lehkhabu ṭha lar zual leh Mizo lehkhabu 50/50 emaw, 60/40, 70/30 ang...

Van Lal Nau Ang: A Christological Interpretation

-Pro Pastor Lalrinpuia Pachuau Pukzing Pastor Bial Krismas apianga Mizo Kristiante lunglen kai harhtu, Upa Lalhminghliana’n “Ngai Teh Van Lal Nau Ang Pian Ni” tia a phuah hmanga Isua Krista chungchanga Apostol-te thurin a puan chhuah dan mawi tak kan thlirho dawn a. Hetiang taka tawi, fiah bawk si, Isua Krista chungchang puan chhuahna hla kan nei hi a hlu takzet a ni. Isua Krista Chungchanga Inhnialna Hmanah, kum AD 325 khan Nicea khua (Tunah chuan Turkey rama Iznik khua)-ah Inkhawmpui Lian pawimawh tak koh a ni a, Kristian tam tak kal khawmin a then te chu a hunlaia Pathian thu thiam, hriatna thuk leh ril tak nei te an ni hlawm. Chu Inkhawmpuia an _ agenda _ pui ber chu Isua Krista chungchang a ni. Isua - Pathian famkim? Hetih hun lai hian Arius-a zirtirna kha a lar hle a. Ani chuan Isua chu Pathian thilsiam zinga ropui ber leh Pathian dawttu a ni a. Thilsiam anih avang erawh chuan awm hma a nei a, awm hma nei a nih avang chuan chatuan mi a ni ve lo. Chatuan mi a nih loh avang chuan P...

Kham leh Suar Sawihawnna

Kham leh Suar hi Lalrammawia Ngente lehkhabu 36 na leh a Novel parukna a ni a, Social reform Novelist ang a kum rei tak (A Novel hmasa ho zawng zawng aṭanga) kan lo hriat tawh kum hmasa lama a kutchhuak Utopia pahnih Angelten An Awmpui (Socio – Religious Utopia) leh Lawng Mi Khawhar (Ecotopia) -a  thawnthu inang lo tak, a tum ram erawh inhnerem thliam siin min hruaipen deuh hnuah amah tak tak (social reform) lamah bawk min han letpui leh a, a kutchhuak hmasa lama Mizo tlangval luck leh hmelṭha tak tur, ruihhlo leh mipat hmeichhiatna hman khawlohnain a tih buai, lo chawr chhuahna chhungkaw inrelbawl dan fuh tawh loh laklawh vanga damchhung nun hrehawm taka hmang liam ta te, pawn lama kan inhmuhsak chin piah lam ngawi renga inthlahrung leh mahni mihringpuite ngei pawh hmaizah deka nun chhiar ve ṭhin tute khawvelah; kan hmuh phak piah lam a lo tamzia kan hmuh ṭhin kha, tun ṭumah hian a thling baw hawka rawn phawrh a tum ṭan ta nge, a thawnthu kalhmangah danglam hmuh tur a awm ta nual ...