1. Lehkhabu chhiar tam hi a hlu. Miin lehkhabu a chhiar tam ti a min hriatna kha a hlu lai ber erawh a ni lo. Khawi hmunah emaw, eng hunah emaw kan lehkhabu lo chhiar tawhin thil min hnutchhiah pawimawhna hi mitkhapkar lekin a lo thleng thut thut fo. Mipui hmaa zâm taka i din laklawh tawh si, a tlachawpa sawi mai tur i mamawh hunah te, thuthlukna harsa siam a ngaih hunah te, sawi chhuah vek rem lo hun harsa tak tak i tawn hunah te, mihring nun hi ho riaua i hriat chang te, i beidawn rum rum changte, thih daih mai i chak hunah te pawh. Hetiang hun hi Bible chang pahnih khat lek pawh kan rilruin a lo vawn a rawn lan chat hun a ni á¹hin.
Fiction i lo chhiar fote khan a taka i tawn hmain heng thil paltlang tur hian a lo hrual ru daih tawh che. Kan thawnthu chhiarte, mi thuziak á¹ha tak tak mihring nun tarlang á¹ha tak tak kan chhiar, kan chhungril khawihtute hi hun harsa ber ber a mahni nunna la mai lo tura min vengtu anih chang a lo awm fo mai thei. Pathian rawn au ri dum dum kan hre ngai hlei nem. Mahse, Bible kan chhiar a, chutah chuan thlamuanna kan chhar a, nun awmzia kan hmu a, chu chuan min tidam á¹hin anih hi.
2. Thil hre tam nihte hi a hlu teh meuh mai a. Mahse, chu ai chuan nun chhiar thiamna hi kan mamawh chang a tam zawk mai thei. Mosia te meuh pawhin, "Kan damchhûng nite chhiar dan tur min zirtir ang che... " an tih lawm lawmna mihring nun hmachhawn hi a namai lo. Chu nun kan thlirna tur chu Literature peng tinte hian an pai a. Zir zel tur anih miau avangin kan hriatthiam phah nghal vek dâwn tihna a ni lo. Duh thlan sual chang te, tluk sual palh chang te a mahni inthiam lohnain pawi leh zual a thlen tur min lo tuamdamna te, pawm harsa tak tur nun pawmna min pe a hmalam pan zel tura min dawmtu a nihna lai zawk hi a ni.
3. Kum 1970/1980 vêl, cowboy bu, Dennis Robin etc in boruak a rawn siam lai kha hre ve phak lo mah ila, kha khan Novelist te pawh phurna a pe nasa hle a ni ang tih Mizo fiction á¹han chhoh dan en hian a rin theih. Ziak mite leh a chhiartute inkungkaihna hi a thuk em a, reader response leh a chhehvel theory pawh a hring chhuak reng a ni. He lai karawl hnawhkhattu leh a lehlam lehlam hmasawnna atan hian literary critic te an pawimawh ta chiah a ni.
Chutih rual chuan criticism kan hriatthiam dan hian an hnathawh sawt leh sawt loh thui tâk a hril a ni. Zir chianna, thlitfimna, sawiselna leh a á¹ha leh mawi lai phawrh te thleng hian a huam a. Sawiselna chauh hi criticism emaw tih theih anih rualin, hmasawnna tura nawrkaltu chuan ngun taka ngaihtuahna nen fim taka fak leh sawisel a siamá¹hatna tur sawi chhuah lai pawh a kalpui a ngai á¹hin. Indo deuh hat hun lai kha chu Mizo literature huangah pawh kan kal pel tawh 😃 Mi tuina tichhe si lo, hmasawn châkna pe tura zirlai inchhawp chhuahsak leh a huna break in rahsak chat chat hi a harsa lai ber pawh anih a rinawm. ".... hmangaihna ka neih si loh chuan" tih ang deuh khan hmasawn tura duhna rilru nen chuan a tawk tein a rawn chhuah zel beisei ang😊
4. Intihsiakna a lawmman dawn te, chawimawina ropui tak tak dawn te hi a hlu teh meuh mai a. Mahse, i chhehvelah hlutna a nei vak lo a i hriat lai pawh a, i hlut a i lo buaipui á¹ang á¹ang a khan rah a la chhuah ang tih lo ring tlat la. A hlawkna tel hmasa ber tur pawh nangmah tho i ni ang. Lehkhabu market a chhe rih a ni thei. Mizoten lehkhabu kan hlutna hi tlachhe char char in a tawp mai ang tih hlauhthawnna nena indawmkun mai lovin, Mizo hnamin changkanna leh hmasawnna kawng a zawh dawna tel ve ngei ngei tur literature hmasawnna kawng zawh tur hi i thlir tlat zawk teh ang.
5. Mihringin ngaihtuah theihna a neih hi a zau leh a ropui em avangin, mihring ngaihtuahna hian khalh ngiltu, kawngsir a a tlan liam tur lo dangtu a mamawh fo. Minute khat rilru nat zeuhin huatna leh ngeina a chawm len char char chuan, a nghawng chhuah chu a nep tawh hauh lo ang. Pawm thiamna te, hriatthiamna te, a huna ngaihdam theihna te tel lo chuan thinlung taka nuih te hi a harsa a, nun hmachhawn zel pawh hi a zuamawm loh a, kan mihringpuite hlutna pawh hmuh thiam a har tawh á¹hin. Hla ropui/ literature thûk leh ropui em em mai chu, zan thiang reh lai taka van zaipawlte khan "... lei chunga a lawm em em mihringte hnehah rem thu lêng rawh se" an tih kha.
191224


Comments
Post a Comment