Skip to main content

Literature leh Sakhua

Lehkhabu ṭha thlanna tehfungah hian Pathian thu lutuk hnawlna, secular lam deuh kher tehfungte hi a awm ve duh riau a. A bikin Fiction/Novel hi mihring nun tarlanna rau rauah essay, article leh poetry te anga eng emaw ngaihtuahna vei zawng va tarlanna ngawt ni lo. Darthlalang anga a hlimthla va thlir theih tura tarlanna a ni tlat a. He genre chhunga sakhuana tarlanna hi a lansarh hma rualin, secular dahlen duhna rilru nena hnawl zingah pawh a langsar duh viau. Ngun taka kan ngaihtuah erawh chuan, mihring nun hlimthla pho chhuahna kawnga sakhua hnawl tawp chu a harsa viau mai thei.

Hmasang aṭangin mihring hian sakhua a buaipui tawh a, science thiamnain mihring leh mitin a hmuh phak leh a piah lam thlenga hrilhfiahna eng emawzat a chhawp chhuah hma aṭangin hnam tin mai hian sakhuana hmangin chu zawhna chhanna chu an lo zawng daih tawh a ni.

Voltaire-a ngaihdan leh thlirna hrang hrang behchhanin 'Literature-in Sakhua a thlawh khum' tihte hi sawi lar a ni fo a, literature khawvel chu zalenna ram anih avangin eng emaw chawisan a, eng emaw rahbeh chu he zalenna ramin a ken ber chu a ni hauh lo ang. Mahse, chu chuan sakhuana rim nam hnawl vek lam a hawi ber lo tih erawh ngaihtuah ve a ngai. Humanity (Mihring mihrinna) Atheist hoin lo intih tatu tlat an tum laia, Remna siamtute tana Pathian fa nihna pe hialtu hnungzuituten kan lo papek ve lek lek ṭhin ang deuh hi a nihna lai a awm thei ang.

Sakhaw lehkhabu hrim hrim hi, eng sakhua pawh ni se, thu leh hla ṭha, a mawina lam sawi dâwn pawhin a mawi ber ber inphum a ni fo si. Hnam pakhat, ram pakhata vantlang nun tarlanna thawnthua chu rama chêngte sakhaw vawn leh chu miin an nun a khawih dan han tarlan keuh chu, a nihna tur takte pawh a ni zawk mah awm asin.

Sakhuana hi khawvel literature a huang lian ber pakhat hi a ni reng reng a. Mizo literature-ah pawh Christian literature hi genre lian tak pakhat a ni reng bawk. A tel miah lohna la khawm ila, a tlem zawk a la ni thei hial ang. Qua Vadis, The Pilgrim's Progress leh Dr. Faustus te literature ṭha a chhiar a nihnaah hian, a sakhuana ken feel thei tute chauh kan mitthla chuan kan ṭhelh duai thei ang. 

Hetiang literature  hi a chhuak nual tawh a, a la chhuak zel bawk ang.  Sakhua leh literature inkara buklung kan khai dawn hian, ngaihtuahna ngun zawka kan sen a ngai ve fo dawn a ni. Literature a secular kan zawnna lamah hian sappui bek tleu ho ṭawngkam takin, kan lo extreme lutuk palh ve thei tlat😃

150624

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Lehkhabu chhiar...

Mihring hian kum 5-10 ah kumtin lehkhabu 10 chhiar ta se - 60. Kum 11 - 13 ah 15 chhiar ziah ta se 45. Kum 14-23 hi high school, college, university kal ṭan chhoh lai, hna la  thawh leh eng emaw zir bîng vak hma lehkhabu chhiar tam awlsam hun lai ber a ni hial mai thei, kumtin 120 chhiar ta se - 1200 kum 24 aṭanga 40 ah, helai tak hi hna zawn chhoh leh research ti tur tan chuan zir lam zir bing vak a ngaih hunlai a ni a, inchhiar char char si a, chhiar ṭeuh a har hunlai a nih avangin ti hniam hretin 65 velah titla ta ila - 1040. Kum 40-ah 2345, a pung mawh hle mai😃. Hei hi han chhut chhin sathliah mai a ni a, kan hun hman dan leh buaipui tur thil dang tam dan azirin a theih diak diak loh chang a awm fo thei dawn a, lehkhabu chhiar tam tawk a harzia erawh a lang thei tho awm e. Tun hnaiah Mizo lehkhabu hi kum khatah 200 bawr chhuak angin a khairual theih ang a. Literature bîk a ni emaw, a piah lamah pawh hnam dang lehkhabu ṭha lar zual leh Mizo lehkhabu 50/50 emaw, 60/40, 70/30 ang...

Van Lal Nau Ang: A Christological Interpretation

-Pro Pastor Lalrinpuia Pachuau Pukzing Pastor Bial Krismas apianga Mizo Kristiante lunglen kai harhtu, Upa Lalhminghliana’n “Ngai Teh Van Lal Nau Ang Pian Ni” tia a phuah hmanga Isua Krista chungchanga Apostol-te thurin a puan chhuah dan mawi tak kan thlirho dawn a. Hetiang taka tawi, fiah bawk si, Isua Krista chungchang puan chhuahna hla kan nei hi a hlu takzet a ni. Isua Krista Chungchanga Inhnialna Hmanah, kum AD 325 khan Nicea khua (Tunah chuan Turkey rama Iznik khua)-ah Inkhawmpui Lian pawimawh tak koh a ni a, Kristian tam tak kal khawmin a then te chu a hunlaia Pathian thu thiam, hriatna thuk leh ril tak nei te an ni hlawm. Chu Inkhawmpuia an _ agenda _ pui ber chu Isua Krista chungchang a ni. Isua - Pathian famkim? Hetih hun lai hian Arius-a zirtirna kha a lar hle a. Ani chuan Isua chu Pathian thilsiam zinga ropui ber leh Pathian dawttu a ni a. Thilsiam anih avang erawh chuan awm hma a nei a, awm hma nei a nih avang chuan chatuan mi a ni ve lo. Chatuan mi a nih loh avang chuan P...

Kham leh Suar Sawihawnna

Kham leh Suar hi Lalrammawia Ngente lehkhabu 36 na leh a Novel parukna a ni a, Social reform Novelist ang a kum rei tak (A Novel hmasa ho zawng zawng aṭanga) kan lo hriat tawh kum hmasa lama a kutchhuak Utopia pahnih Angelten An Awmpui (Socio – Religious Utopia) leh Lawng Mi Khawhar (Ecotopia) -a  thawnthu inang lo tak, a tum ram erawh inhnerem thliam siin min hruaipen deuh hnuah amah tak tak (social reform) lamah bawk min han letpui leh a, a kutchhuak hmasa lama Mizo tlangval luck leh hmelṭha tak tur, ruihhlo leh mipat hmeichhiatna hman khawlohnain a tih buai, lo chawr chhuahna chhungkaw inrelbawl dan fuh tawh loh laklawh vanga damchhung nun hrehawm taka hmang liam ta te, pawn lama kan inhmuhsak chin piah lam ngawi renga inthlahrung leh mahni mihringpuite ngei pawh hmaizah deka nun chhiar ve ṭhin tute khawvelah; kan hmuh phak piah lam a lo tamzia kan hmuh ṭhin kha, tun ṭumah hian a thling baw hawka rawn phawrh a tum ṭan ta nge, a thawnthu kalhmangah danglam hmuh tur a awm ta nual ...